Rodzaje domowych źródeł światła
Oświetlenie jest istotnym elementem domowej instalacji elektrycznej. Koszt jego eksploatacji stanowi również poważny udział w zużyciu energii elektrycznej. Dlatego poszukiwane są różnorodne formy obniżenia energochłonności źródeł światła.
Tradycyjnym źródłem światła jeszcze dosyć powszechnie stosowanym w domowym oświetleniu są żarówki. Zasada ich działania polega na tym, że przez znajdujące się w bańce żarówki (w której jest próżnia) włókno wolframowego druciku (tzw. żarnik) przepływa prąd, który nagrzewa ten żarnik do wysokiej temperatury (ok.2 500 – 2 700 oC). W wysokiej temperaturze żarnik przyjmuje biały kolor i w ten sposób emituje światło. Jak widać zatem żarówka wytwarza przede wszystkim ciepło, a emitowane przez nią światło jest niejako „efektem ubocznym” jej pracy. Jedynie bowiem 5 % dostarczanej energii elektrycznej żarówka zamienia w światło widzialne. Z uwagi na wysoką energochłonność tradycyjne żarówki są stopniowo wycofywane z produkcji i coraz rzadziej stosowane w domowym oświetleniu. Ich wadą jest również stosunkowo krótki czas eksploatacji, wynikający z ich budowy (podatności na wstrząsy mechaniczne i przepięcia elektryczne).
Odmianą żarówki, cechującą się wyższą sprawnością (proporcjonalnie większym strumieniem świetlnym względem pobieranego prądu) są żarówki halogenowe. Gaz wypełniający bańkę żarówki halogenowej umożliwia osiągnięcie temperatury żarnika ok. 3 400ºC – znacznie wyższej od temperatury żarnika w typowej żarówce. Dzięki wyższej temperaturze żarnika uzyskiwany jest znacznie większy strumień światła oraz jego wyższa temperatura barwowa – żarówka halogenowa świeci bardziej biało od swojego klasycznego odpowiednika. Produkowane są na różne napięcia zasilania, dlatego to ich użycia w domowej instalacji konieczne jest często podłączenie ich do transformatora podającego obniżone napięcie (np. 12 Volt).
Z uwagi na postępującą eliminację tradycyjnych żarówek z domowych instalacji oświetleniowych ich miejsce zastępują tzw świetlówki kompaktowe. Zasada ich działania polega na wyładowaniach elektrycznych prądu o wysokim napięciu (ok 20 000 Volt) zachodzącym w środku bańki świetlówki – podobnie jak ma to miejsce w typowej świecy zapłonowej samochodowego silnika benzynowego. Świetlówki te mogą być stosowane zamiennie w miejsce „starych” żarówek, pod warunkiem, że mają odpowiedni gwint E27 lub E14. Z uwagi jednak na inną ich charakterystykę pracy nie można ich stosować w instalacjach wyposażonych w tzw. ściemniacze – rezystancyjne regulatory podawanego napięcia. Obniżenie bowiem napięcia poniżej 220 Volt podawanego do świetlówki kompaktowej nie spowoduje bowiem stopniowego zmniejszenia natężenia emitowanego światła lecz natychmiastowe jej wyłączenie.
Najnowszym rozwiązaniem w źródłach światła są diody elektroluminescencyjne typu LED. Z uwagi na swoją zasadę działania oraz konstrukcję mają szereg zalet i należy oczekiwać, że w najbliższych latach okażą się wiodącą technologią w systemach oświetleniowych wszelkiego rodzaju. Cechują się przede wszystkim bardzo niską energochłonnością oraz długim okresem eksploatacji, a barwa emitowanego przez nie światła białego jest bardzo zbliżona do naturalnego światła dziennego, co powoduje, że jest ono łatwo przyswajalne dla oka człowieka.
Dodaj komentarz